2018 was het overgangsjaar naar een nieuw college. Een jaar waarin is voortgebouwd op eerder vastgestelde ambities. En dat is goed, want continuïteit en focus zijn belangrijk als we willen werken aan een krachtig fundament voor onze stad, zowel in de fysieke kwaliteit als in de sociale kracht.

Maar dat kunnen we niet alleen: we hebben onze partners en inwoners nodig om te komen tot de beste resultaten. Dat besef leidt steeds meer tot een nieuwe rolverdeling tussen gemeente, inwoners en partners. Daar hebben we in 2018 ook volop in geïnvesteerd: in talloze activiteiten en initiatieven. Daarbij tekenen de verschillende rollen van de gemeente zich steeds duidelijker af. De volgende stap wordt dat we onze rollen bewuster kiezen en consequenter worden in het gedrag dat daar bij hoort. Want ruimte geven aan inwoners en partners betekent niet dat de gemeente zich kan terugtrekken. Vanuit deze rollen moeten we onze verantwoordelijkheid blijven nemen om samen met de stad tot de gewenste resultaten te komen. Dat doen we steeds vanuit de overtuiging dat we alleen samen het verschil kunnen maken.

Op veel vlakken is vooruitgang geboekt, maar niet alles wat we ons hebben voorgenomen is (helemaal) gelukt. Daar staat tegenover dat we ook zaken hebben opgepakt die op ons pad kwamen en niet in de begroting stonden. Al met al hebben we in 2018 ook inhoudelijk weer stappen gezet om Nieuwegein een beetje mooier en krachtiger te maken. Deze jaarrekening spreekt daarin voor zich.

Met deze jaarrekening leggen we inhoudelijk en financieel verantwoording af over 2018. We doen dat (inmiddels traditiegetrouw) aan de hand van de speerpunten uit de ‘Toekomstvisie Nieuwegein naar 2025’.

Verbonden met de stad, verbonden met elkaar
Nieuwegein als stad is bijna 50 jaar jong. Met de jaren zien we steeds meer en steviger sociale verbindingen ontstaan. Dat is belangrijk voor een veerkrachtige samenleving. In 2018 was er weer grote betrokkenheid van veel inwoners, ondernemers en partners. Er waren veel sportieve, recreatieve, culturele en sociale activiteiten, vooral mogelijk gemaakt door vrijwilligers. Ook zijn er weer talloze nieuwe initiatieven geweest, al dan niet met (een beetje) hulp van een wijkcoördinator en/of een subsidie. Daarnaast is ook bij veel gemeentelijke trajecten / projecten door betrokkenen met ons meegedacht. Om verschillende redenen komt het soms voor dat bestaande activiteiten en evenementen (tijdelijk) ophouden te bestaan.

In 2018 is verder gebouwd aan de transformatie in het sociaal domein. Bij de ondersteuning zoeken we continu de verbinding met onze partners om de uitvoeringspraktijk te versterken. Zo hebben we alternatieven voor bestaande zorg ontwikkeld vanuit de gedachte dat niet de beperking, maar de mogelijkheden centraal staan. We hebben een start gemaakt met de verdere ontschotting door de pilot integraal PGB te starten. Via de succesvolle start van Buurtgezinnen is het mogelijk om gezinnen die hulp nodig hebben dicht bij huis ondersteuning te bieden. Ook een mooi resultaat is de vernieuwde collectieve ziektekostenverzekering per 1 januari 2019, waarbij meer aandacht mogelijk is voor gezondheid en preventie. Veel problemen van inwoners komen voort uit schulden. Daarom heeft de gemeente een pilot Schuldenvrij opgestart. Hierin worden inwoners met financiële problemen geholpen om uit de schulden te komen.

Om de integraliteit en kwaliteit van werken te bevorderen zijn de medewerkers van Geynwijs in 2018 opgenomen in de gemeentelijke organisatie. Dit heeft inmiddels geleid tot een sterk verbeterde samenwerking. Parallel aan een intensief kennismakings- en samenwerkingstraject zijn in 2018 stappen gezet om te komen tot een herinrichting van het Sociaal Domein. Dit wordt afgerond in de eerste helft van 2019.

Ook is in 2018 alles voorbereid om de WSW dienstverlening vanaf 2019 meer te ontschotten. De medewerkers van Pauw / WSW zijn per 1 januari 2019 in gemeentelijke dienst zijn gekomen. Met de afbouw van de sociale werkvoorziening wordt de toeleiding naar beschut werk voortaan, met inzet van WIL, bij het lokale werkteam ondergebracht. Op die manier dragen we, nu en in de toekomst, zorg voor een samenhangende ondersteuning van mensen met een arbeidsbeperking.

Fijn en groen wonen rondom een levendig centrum
Omdat Nieuwegein grotendeels in dezelfde periode is gebouwd, is dit alles ook aan vervanging toe. Met de participatieve aanpak van Betere Buurten is in Merwestein, de Rijtuigenbuurt, Sluyterslaan en omgeving en Schansen-noord gewerkt aan het verbeteren van de fysieke leefomgeving. Bij Betere Buurten wordt tegelijktijdig aan verschillende doelstellingen gewerkt. Samen met buurtbewoners, gebruikers en organisaties worden de buurten flink onder handen genomen om de (sociale) leefbaarheid en duurzaamheid te vergroten. Zo wordt fijn en groen wonen met elkaar verbonden en wordt het streven naar een toekomstbestendige stad concreet en zichtbaar. De plannen om te komen tot een vernieuwing van de openbare ruimte in Merwestein, Sluiterslaan en de Rijtuigenbuurt zijn voor het overgrote deel gerealiseerd.

Ook is de frequentie van de inzameling van GFT-afval verhoogd naar ‘wekelijks’ gedurende de zomerperiode, is het ‘verbreed gemeentelijk rioleringsplan’ vastgesteld, zijn langs de Langelaan klimaatadaptieve maatregelen uitgevoerd, is het groenbeheerplan (als onderdeel van de Nota Kapitaalgoederen) vastgesteld en is het onderhoud van het openbaar groen aanbesteed. En ook hier staan we er niet alleen voor: het aantal inwoners en ondernemers dat een stukje van de openbare ruimte onderhouden is in 2018 op het recordaantal van 725 gekomen.

Daarnaast zijn vanaf 2018 middelen beschikbaar gesteld voor het uitvoeren van achterstallig onderhoud in de openbare ruimte. Dit heeft onder andere geleid tot extra groenonderhoud, verwijderen van graffiti, extra schoonmaak van tunnels en bruggen en extra handhaving.

In 2018 weer belangrijke stappen gezet naar een nóg levendiger centrum. De onderhandelingen over de Doorslagzone zitten in de eindfase en de plannen voor City West krijgen geleidelijk aan vorm. De provincie investeert voor een bedrag van € 6,5 miljoen euro rechtstreeks in  het duurzame stationsgebied en draagt daarnaast € 1 miljoen bij aan onze investering in het busstation .

De Omgevingswet heeft de kwaliteit van de fysieke leefomgeving als uitgangspunt. In 2018 hebben we een flinke slag gemaakt in onze voorbereiding op deze wet. De ‘Omgevingsagenda Nieuwegein’ is vastgesteld, dit is de opmaat voor de Omgevingsvisie Nieuwegein.

Qua veiligheidscijfers hebben we de positieve trend vanuit 2017 weten vast te houden. Met name op delicten met een grote impact, zoals woninginbraak en autokraak, zijn forse dalingen zichtbaar van respectievelijk -14% en -23 %. In de donkere dagen periode is weer actief samen gewerkt tussen politie en stadstoezicht. De totale criminaliteit is met 3 procent gedaald. Ook op het thema Ondermijning zijn in 2018 stappen gezet. Casuïstiek is opgepakt, er zijn diverse integrale controles geweest waarna er handhavend is op getreden. In totaal zijn er in 2018 negen panden gesloten.

Een toekomstbestendige stad voor jong en oud
In 2018 is binnen de mogelijkheden hard gewerkt aan een woningaanbod dat beter aansluit bij woonwensen en woningbehoefte van (toekomstige) inwoners. We liggen op koers met het realiseren van de ambities uit de woonvisie. Zo werken we aan een krachtige, diverse samenleving: voor jong en oud, voor mensen met een grotere en een kleinere portemonnee, en ook voor mensen met extra ondersteuningsbehoefte. Het afgelopen jaar zijn er bijna 300  appartementen en woningen opgeleverd voor alle doelgroepen. Daarnaast is er binnen het programma Woonwijs hard gewerkt aan het bereikbaar maken van wonen in de wijk voor ouderen en mensen met een beperking, onder andere via de Pitstop voor inwoners die tijdelijk geen woonruimte hebben.

Om onze stad klimaatbestendig te maken zijn we in 2018 gestart met de uitvoering van de Routekaart Energieneutraal Nieuwegein 2040. Daarnaast zijn de visie klimaatadaptatie en het uitvoeringsprogramma klimaatadaptatie vastgesteld. We werken aan slimme verbindingen met de andere projecten en programma’s (zoals City, Betere Buurten en Beheer op Orde). Voor City is in 2018 vastgesteld hoe we tot de meest duurzame Binnenstad van Nederland willen komen.

Een bedrijvige stad in een sterke regio
Nieuwegein heeft een positieve woon-werkbalans. Dat willen we graag zo houden en daar investeren we actief in. In 2018 is de werkgelegenheid in Nieuwegein toegenomen van 41.666 (2017) naar 43.407 arbeidsplaatsen.

Samenwerking in de regio is steeds belangrijker om ook in de toekomst een aantrekkelijke vestigingsplaats te blijven voor bedrijven. In 2018 is in de U10 gewerkt aan de Ruimtelijk Economische Programma.  Hierin wordt gezamenlijk ingezet op gezond stedelijk leven in de Utrechtse stadsregio. Zo willen we de onvermijdelijke inwonersgroei in de regio accommoderen én investeren in de kwaliteit van de regio. Het uitgangspunt daarbij is dat we complementair aan elkaar zijn: we gaan als individuele gemeenten uit van onze sterke kanten en maken goede afspraken over de wijze waarop we deze koers gaan inkleuren. We trekken hierin nauw op met het onderwijs en het bedrijfsleven. In de Nieuwegeinse economische visie uit 2018 hebben we de regio als uitgangspunt benoemd.

In 2018 zijn zes kavels van Het Klooster verkocht. De gesprekken over de winkelvisie hebben in 2018 geleid tot een principeverzoek voor een ALDI supermarkt in Blokhoeve en tot een aantal geïnteresseerde partijen voor Rijnhuizen. Om de werkgelegenheid in onze logistieke sector te behouden en om te kunnen voldoen aan de groeiende vraag naar logistiek en technisch personeel heeft de gemeente sinds 2018 een schakelfunctie tussen onderwijs, zorg en bedrijfsleven. Denk bijvoorbeeld aan de bedrijventafels van ROC Automotive. Dit levert regelmatig stageplekken en soms zelfs vaste dienstverbanden op.  

Tot slot
Ook dit jaar is weer veel gerealiseerd om Nieuwegein nu en in de toekomst een plek te laten zijn waar het fijn wonen is. De ambities en uitdagingen waren, ook in 2018, niet gering. En veel is gerealiseerd. We hebben gemerkt dat de aantrekkende arbeidsmarkt leidt tot extra inspanningen bij het invullen van vacatures. En de keuze om inwoners en partners in de stad meer ruimte geven leidt niet tot minder inzet van eigen medewerkers, maar eerder tot meer inzet. De druk op medewerkers blijft groot, ondanks de extra middelen die beschikbaar zijn gesteld. We zullen ook in 2019 blijven werken aan een gezonde organisatie die is toegerust op haar taken.  

Financiële ontwikkelingen

Ontwikkeling resultaat 2018
Het vertrekpunt voor het boekjaar 2018 was een begroting met een positief saldo van € 12.900. Gedurende het jaar ontwikkelde het begrotingssaldo zich bij de Voorjaarsnota naar € 92.000 positief en bij de Najaarsnota 2018 is dit verder verbeterd met een bedrag van € 997.000 tot
€ 1.089.000 positief. Vooruitlopend op het opmaken van de jaarrekening 2018, is besloten om het voordelig begrotingssaldo van de Najaarsnota (€ 997.000) te storten in de algemene reserve.

Ontwikkelingen na de najaarsnota
Na de najaarsnota is er een aantal ontwikkelingen geweest die van invloed zijn op het uiteindelijke rekeningresultaat. In lijn met voorgaande jaren lichten wij deze langs de lijn van Algemene Dienst, Sociaal Domein en Grondbedrijf toe. Samengevat ontstaat het volgende financiële beeld:

Het saldo dat na alle voorstellen resteert ad € 139.887 wordt gestort in de algemene reserve.

Grondbedrijf
Voor het grondbedrijf geldt dat eventuele mee- en tegenvallers via de reserve grondbedrijf worden verrekend (zie resultaatbestemmingen). In de Najaarsnota 2018 werd nog een resultaat op het Grondbedrijf verwacht van ruim € 7,2 miljoen. Dit bedrag is bij de najaarsnota gestort in de reserve grondbedrijf.
Na de najaarsnota zijn er twee ontwikkelingen geweest die het saldo hebben beïnvloed. Dat betreft het raadsbesluit van november 2018 Proces en Haalbaarheidheid Koersdocument City (met een op te nemen voorziening van 5,8 miljoen) en een lager werkelijk dan begroot resultaat als gevolg van verkopen van enkele percelen op het Klooster die net niet in 2018 hebben plaatsgevonden maar voor een deel in 2019 hebben plaatsgevonden.
Dit betekent dat overige resultaten van het grondbedrijf in plaats van 7,2 miljoen zijn uitgekomen op € 3,6 miljoen. Samen met de te nemen voorziening betekent dit dat we van een verwachte winst in de najaarsnota uitgekomen zijn op een neerwaartse bijstelling van het resultaat in de jaarrekening. Tenslotte wordt voorgesteld om, conform afspraken met de raad,  ook de lasten van de Vennootschapsbelasting (€ 0,7 miljoen) en een afdracht van de algemene dienst vanwege de egalisatiesystematiek vanwege de plan- en vat-kosten (€ 0,1 miljoen) ten laste te brengen van de reserve grondbedrijf. In totaal wordt voorgesteld een bedrag van € 10,2 miljoen te onttrekken aan de reserve Grondbedrijf. Voor een meer uitgebreide toelichting op het Grondbedrijf wordt verwezen naar de paragraaf Grondbeleid.

Sociaal Domein
Ook voor het sociaal domein geldt dat eventuele mee- en tegenvallers via de reserve sociaal domein worden verrekend, zolang deze reserve toereikend is. Voor 2018 was een onttrekking van de reserve sociaal domein begroot van ca. € 5,7 miljoen. In werkelijkheid blijkt dat in 2018 een onttrekking nodig is van per saldo ca. € 4,2 miljoen. Dit is reeds verwerkt in het resultaat voor bestemming. Per saldo is er dus geen sprake van een extra onttrekking aan de reserve.
Dit voordeel wordt voornamelijk gerealiseerd door de regeling Buig, zowel in de uitgavensfeer
(€ 800.000) door minder cliënten, als aan de inkomstenkant (€ 1,4 miljoen) doordat er meer rijksmiddelen zijn ontvangen in relatie tot onze uitgaven. Doordat niet alle projecten in 2018 zijn afgerond is er binnen de transformatieagenda een voordeel ontstaan van € 800.000. Overige uitgaven laten een onderschrijding zien van circa 1,2 miljoen, zoals minder uitgaven aan subsidies, onderzoekskosten etc. Tegenover deze voordelen staat evenwel een nadeel van € 2,9 miljoen op het onderdeel Jeugdzorg, omdat meer jeugdigen gebruik maken van de zorg en de gemiddelde trajectkosten zijn gestegen. Voor een meer uitgebreide toelichting op het Sociaal Domein wordt verwezen naar het programma Versterking Eigen Kracht.

Naast de reserve sociaal domein bestaat ook nog de reserve opvang verhoogde instroom statushouders. Voor de opvang van statushouders is in 2018 sprake van een overschrijding van het budget, vanwege de hogere kosten van huisvesting Luifelstede. Hierdoor is een onttrekking aan de Reserve Opvang verhoogde instroom statushouders met € 267.055 noodzakelijk, deze valt onder het programma Versterking Eigen Kracht maar maakt geen onderdeel uit van het resultaat van het sociaal domein.

Algemene dienst
Op de Algemene Dienst is het resultaat € 0,3 miljoen nadelig. Dit nadeel heeft vooral financieel technische oorzaken. Onderstaand zijn de belangrijkste oorzaken toegelicht.

In de betreffende programma's zijn alle mutaties opgenomen en toegelicht.

Resultaatbestemmingen

Wij stellen in deze jaarrekening de volgende resultaatbestemmingen voor:

Per saldo leidt dit tot een saldo na reservemutaties van - € 536.301:

Als we dit bedrag corrigeren voor de in de najaarsnota opgenomen storting ad € 997.000 dan is er over heel 2018 sprake van een positief resultaat ter grootte van € 460.699.

Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar Hoofdstuk 5.1 van deze jaarrekening.

Budgetoverhevelingen
Op basis van deze jaarstukken wordt voorgesteld voor een aantal posten budget voor in totaal
€ 320.813 over te hevelen van 2018 naar 2019. Voor een volledig overzicht met toelichting van de voorstellen voor resultaatbestemming en budgetoverheveling verwijzen wij u naar hoofdstuk 5 van deze jaarstukken. Samengevat gaat het om de volgende posten:

Zetten we dit af tegen het eerder genoemde resultaat dan wordt, over heel 2018 gezien, uiteindelijk € 139.887 aan de algemene reserve toegevoegd.